Stelt u zich voor: u bent een kat en leidt een tevreden leven in een rustig huishouden. U bent alleenheerser op uw territorium (okee, de mensen die u regelmatig van aaien en eten voorzien, mogen er ook wonen.). Soortgenoten ziet u van een afstand en af en toe komt u er een in de tuin tegen.
Maar op een dag wordt uw vredige bestaan ruw verstoord door de komst een nieuwe kat, zonder dat u daarvan eerst even op de hoogte bent gesteld. Uit onderzoek onder 251 katteneigenaren blijkt dat 25% van de huishoudens één kat heeft, 35% twee katten en maarliefst 40% heeft drie of meer katten per huishouden.
Katten zijn nu eenmaal geen groepsdieren en kunnen, in tegenstelling tot honden, moeilijk met hiërarchie omgaan. Dat wij mensen graag meerdere katten willen houden, is dus niet altijd in het belang van de kat. Niet zelden leidt dit dan ook tot stress, angst en zelfs agressie bij de kat. Als u echter toch graag een nieuwe kat in een huis wilt halen waar er al een is, dan zijn hier een aantal tips om de kennismaking zo soepel mogelijk te laten verlopen.
Het kiezen van een nieuwe kattenvriend
Of katten elkaar mogen kunnen we zien aan sociaal gedrag (elkaar wassen, tegen elkaar aanwrijven, spelen, neus-tegen-neus en tegen elkaar aan liggen). Van te voren weten we nooit of we de katten die we kiezen een goede match vormen. Toch suggereert onderzoek dat nestgenootjes het vaker goed met elkaar kunnen vinden dan katten die niet verwant zijn aan elkaar. Als er dus nog geen katten in huis zijn en u wilt er meer dan één, zijn broertjes/zusjes dus aanbevolen.
Wanneer er al een kat in huis is en er komt er een bij, is het belangrijk dat beide katten goed gesocialiseerd zijn naar soortgenoten toe. Grote leeftijdsverschillen dienen ook vermeden te worden. Wanneer er bij een oudere kat ineens een kitten op het territorium gezet wordt, die met spelen en rennen maar niet van ophouden weet, kan dat voor de oudere veel stress met zich meebrengen. Onderzoek wijst niet uit of geslacht een rol speelt.
Een aantal factoren bepaalt hoe de kennismaking verloopt. Genetische achtergrond, sociale vaardigheden en latere ervaringen met andere katten spelen een grote rol. Maar net zo belangrijk is de manier waarop wij nieuwe katten aan elkaar voorstellen. Houd hierbij in het oog dat uw doel niet is om de katten vrienden te laten worden, maar tolerantie te creëren. Alles wat extra is, is mooi meegenomen.
De voorbereiding
Alvorens we de nieuwe kat in huis nemen, is het goed een aantal voorbereidingen te treffen. U kunt één kamer maken, speciaal voor de nieuwkomer, met alle spullen (eten, water, kattenbak, slaapplekjes, krabpaal en speeltjes). Zo kunt u de katten de eerste periode strikt gescheiden houden en kan de nieuwe kat zich alvast een klein stukje territorium eigen maken en helemaal wennen aan u als eigenaar.
Ook is het gewenst op een paar plaatsen in huis verdampertjes met kattenferomonen op te hangen. Feromonen zijn als het ware gelukshormomen, die katten (maar ook andere zoogdieren) afscheiden als zij tevreden zijn. Een moederpoes bijvoorbeeld, maakt feronomen aan als zij haar jongen zoogt. Zo voelen de kittens zich bij mamma veilig en tevreden.
De verdamper verspreidt kunstmatige (katten-)feromonen, waardoor beide katten zich meer op hun gemak zullen voelen. Wanneer de nieuwe kat zich op zijn gemak lijkt te voelen bij de nieuwe eigenaar en in zijn eigen kamertje, als hij goed eet, actief speelt en ontspannen slaapt en rust, is het tijd de twee toekomstige huisgenoten aan elkaar voor te stellen.
Het stappenplan
In de belevingswereld van katten speelt geur een heel belangrijke rol, vooral als het gaat om soortgenoten herkennen. Dit gegeven kunnen we gebruiken om katten langzaam van elkaars aanwezigheid op de hoogte te stellen, zonder dat zij elkaar al gezien hebben.
Houd er rekening mee dat onderstaande proces enkele weken tot zelfs maanden in beslag kan nemen.
Stap 1: geuren introduceren
U kunt de geur van de nieuwe en al aanwezige kat op aparte doekjes overbrengen door ze langs de kop, de wang, de flank en uiteindelijk de staart basis te strijken. Hier bevinden zich geurklieren die de geur afscheiden en zo op het doekje achterlaten.
U bewaart de doekjes gescheiden in afgesloten plastic zakjes met de naam van de kat erop. Als u de nieuwe kat in zijn kamer bezoekt, neemt u het doekje waar de geur van de al aanwezige kat aan zit, mee naar binnen en u laat langzaam de nieuwe kat aan het doekje ruiken. Wanneer dit een angstreactie bij de kat oproept, haalt u direct het doekje weg. U wilt niets forceren!
Dit herhaalt u tot de nieuwe kat normaal en ontspannen op het doekje reageert, of de geur zelfs geheel negeert (overigens is het goed de geuren op de doekjes “bij te houden” door regelmatig weer geur op de doekjes te brengen). Op dezelfde manier kunt u met de geur van de nieuwe kat, de al aanwezige kat laten wennen. Reageren de katten goed op elkaars geur? Tijd voor de volgende fase.
Stap 2: geuren uitwisselen
De geurdoekjes kunnen nu bij elkaar in een zakje worden gedaan, zodat de geuren vermengd worden. De doekjes worden op dezelfde manier aan de katten aangeboden. U kunt uw handen insmeren met de doekjes, zodat de katten zoveel mogelijk vertrouwd raken met een mengsel van eigen geur, nieuwe kattengeur en uw geur. Om nog iets verder te gaan, kunt u de katten ook om en om aaien, zodat ook “verse geur” wordt overgebracht.
Zo zullen beide katten zichzelf met de nieuwe geuren markeren. Om dit proces uit te breiden, kunt u de doekjes tegen objecten aanwrijven waar de katten zelf ook regelmatig hun geur op afzetten (kopjes geven). Tijd voor fase 3, als beide katten goed reageren.
Stap 3: verkenning starten en positieve associaties vormen
Geef de nieuwe kat nu regelmatig de mogelijkheid om de rest van het huis te verkennen, zodat hij zich eigen kan maken met het terrein en veilige plekjes en vluchtroute’s kan ontdekken. De al aanwezige kat wordt op een andere aparte kamer opgesloten, terwijl de nieuweling het huis verkent. De al aanwezige kat, kan in de tussentijd op het kamertje van de nieuwe worden gezet, zodat hij deze kamer verder kan onderzoeken. Beide katten moeten hierbij strikt gescheiden worden gehouden. Ze mogen geen enkel contact hebben!
Als de katten beiden van terrein zijn gewisseld en zij geen angstige of aggressieve reactie tonen, kan men beginnen met positieve associatie. Zoek hierbij uit wat de katten lekker vinden: wat natvoer, een kattensnoepje of een beetje slagroom, etc. De ontspannen katten krijgen nu beiden op grotere afstand aan weerszijde van de dichte deur hun beloninkje. Dit proces wordt herhaald, steeds een stukje dichter bij de deur, tot beide dieren zonder stress, dicht bij de deur hun beloning in ontvangst nemen.
En dan is het tijd voor de grote ontmoeting.
Stap 4: ontmoeten onder toezicht
De katten mogen elkaar nu eindelijk gaan zien, zij het zeer gecontroleerd en zonder risico elkaar aan te kunnen vallen. Een mooie methode is elkaar zien door een hordeur of een raam. Als dit niet voor handen is kan een deur op een kier gezet worden.
Ook hiervoor dient goed de tijd te worden genomen: steeds een stukje verder. Alleen wanneer de katten geen angst of agressie tonen, mag weer een beloning op ruime afstand van elkaar worden gegeven, waarna men de katten weer aan elkaars zicht onttrekt. Per keer kunt u de lekkernij weer ietsje dichter bij de deur geven, tot de twee dieren onder toezicht bij elkaar gelaten kunnen worden. Uiteindelijk kunt u de periode dat de nieuwe huisgenoten bij elkaar zijn, steeds een stukje opvoeren, tot controle niet meer nodig is.
Mochten één of beide katten geregeld angst of agressie tonen, dan doet u er goed aan gespecialiseerde hulp in te roepen van een gedragstherapeut. Tot slot willen wij nogmaals benadrukken dat we er verreweg de meeste katten geen plezier mee doen om een nieuw soortgenootje in huis te nemen. Voorzichtigheid is dus geboden.
(Bron: Vedias Info, 2011, nr. 4, blz.22-23)